Factsheet contractering kinder- en jeugdpsychologen in het jeugddomein
Het is belangrijk dat kinder- en jeugdpsychologen - die specifieke expertise hebben op het gebied van kind en jeugd en voldoen aan de kaders van de Jeugdwet - een integraal onderdeel uitmaken van de te contracteren jeugdhulp.
In het jeugddomein werken ongeveer 1.400 geregistreerde kinder- en jeugdpsychologen. Zij hebben een postmaster opleiding en zijn op dat niveau geregistreerd. Daarmee zijn kinder- en jeugdpsychologen qua opleidingsniveau en positie in het zorglandschap gelijkwaardig aan BIG-geregistreerde gz-psychologen.
Soms niet rechtstreeks gecontracteerd
Kinder- en jeugdpsychologen worden soms door gemeenten niet rechtstreeks gecontracteerd, omdat er wordt verwezen naar de kwaliteitskaders voor ggz onder de Zorgverzekeringswet (18+): het Kwaliteitsstatuut GGZ, regiebehandelaarschap en de voorwaarde van een BIG-registratie. De kaders die van toepassing zijn voor de volwassenen GGZ-kaders zijn niet van toepassing op de jeugdhulp.
Voor alle professionals in de jeugdhulp is de norm van de verantwoorde werktoedeling van toepassing, en het daaraan gekoppelde kwaliteitskader jeugd. De focus ligt daarbij op de inzet van BIG of SKJ-geregistreerde professionals, rekening houdend met het niveau van kennis/vaardigheden, en het kunnen werken volgens hun beroepscode en richtlijnen.
Wat is de expertise van de kinder- en jeugdpsycholoog?
Kinder- en jeugdpsychologen hebben kennis van ontwikkeling en de stagnaties die zich daarin kunnen voordoen. Zij zijn in staat in een vroeg stadium in te schatten wat voor dit kind, met deze ouders, op deze school en in deze omgeving het best helpt.
De kinder- en jeugdpsycholoog is in staat te diagnosticeren, in te schatten wat nodig is, en zelf te begeleiden/behandelen. De nadruk ligt niet op wat het kind heeft, maar op wat het kind nodig heeft.
Betrokkenheid van een kinder- en jeugdpsycholoog kan het verschil maken tussen wel of niet blijven zitten, wel of niet agressief worden, wel of niet geïsoleerd raken – en dus bepalend zijn voor de verdere levensloop. De kinder- en jeugdpsycholoog legt verbindingen tussen de diverse leefgebieden van het kind: thuis, school, buurt en vrienden, en zorgt voor samenhang tussen verschillende domeinen (zoals onderwijs en zorg).
Wat betekent dit voor de inkoop van zorg en ondersteuning door gemeenten?
Goede zorg bieden, hangt voor een groot deel af van het inzetten van de juiste professional op de juiste plek. Het niveau van vakbekwaamheid is daarbij essentieel. Om de kwaliteit van de jeugdhulp te borgen kan een gemeente contractvoorwaarden stellen aan bijvoorbeeld het opleidingsniveau of specifieke kennis en vaardigheden van de professional. Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een risicovolle situatie, de problematiek complex is of het kind zich in een kwetsbare situatie bevindt.
Kinder- en jeugdpsychologen hebben na hun universitaire opleiding een tweejarig postmaster opleidingstraject gevolgd, zijn op dat niveau geregistreerd bij SKJ en vallen onder tuchtrecht. Het SKJ-register is openbaar toegankelijk en kan helpend zijn voor gemeenten als leidraad in de eventuele segmentering en de bekostiging.
Kinder- en jeugdpsychologen zijn vaak ook geregistreerd als kinder- en jeugdpsycholoog bij het NIP; de NIP- en SKJ-registratie is gelijk.
Toekomst
Gezien de knelpunten die kinder- en jeugdpsychologen op dit moment ervaren in het jeugddomein, én het feit dat zij ook vaak over de grens van 18 jaar werken (en zorg bieden die onder de ZVW valt) is het streven de K&J-psycholoog op termijn onder te brengen in de wet BIG.
Waarschijnlijk worden de beroepen gz-psycholoog en K&J-psycholoog dan samengevoegd in één nieuw BIG-beroep. Tot die tijd is het advies de kinder- en jeugdpsycholoog bij de contractering op basis van de Jeugdwet gelijk te behandelen als de BIG-geregistreerde GZ-psycholoog.