Verbindingsroute opvang-onderwijs-zorg: Samen concreet werken aan inclusief opgroeien

Kinderen en jongeren geven een belangrijk signaal af: zij hebben toenemend behoefte aan hoop op een goede toekomst en aan steun bij het leren omgaan met dagelijkse uitdagingen in onze complexe wereld. Dat is een grote maatschappelijke opgave waaraan velen zullen moeten bijdragen. En we zien dat deze opgave steeds vaker al op jonge leeftijd nodig is. Met de verbindingsroute leveren de betrokken partijen een belangrijke bijdrage hieraan. Op 18 juni zijn hierover afspraken gemaakt tussen jongeren, ouders, professionals, aanbieders van kinderopvang, onderwijs en zorg, gemeenten en de ministeries van SZW, OCW en VWS.

Een juf staat in de opening van een schooldeur. De kinderen zijn al buiten. De juf staat in de gang en houdt de deur vast
Beeld: ©Marieke Duijsters

Veilig, ontspannen en inclusief opgroeien, met perspectief op een goede toekomst. Dat recht heeft élk kind en élke jongere. Met veel van hen gaat het goed. Tegelijkertijd zien we dat fenomenen als prestatiedruk, individualisering en een sterke nadruk op de eigen verantwoordelijkheid leiden tot angst, gevoelens van depressie en somberheid.

Kinderen en jongeren geven een belangrijk signaal af: zij hebben toenemend behoefte aan hoop op een goede toekomst en aan steun bij het leren omgaan met dagelijkse uitdagingen in onze complexe wereld. Dat is een grote maatschappelijke opgave waaraan velen zullen moeten bijdragen. En we zien dat deze opgave steeds vaker al op jonge leeftijd nodig is.

Zie onderzoek Druk op de keten

Met de verbindingsroute leveren de betrokken partijen een belangrijke bijdrage aan die opgave. We versterken de pedagogische basis rond kinderen en jongeren met een focus op de leeftijd van 0-6 jaar, als onderdeel van alles wat nodig is. Soms kan zorg of maatwerk voor het individuele kind of jongere helpen. Zoals voor kinderen en jongeren met een handicap of ondersteuningsbehoefte. Veel vaker is een sterke pedagogische basis voldoende. Daar ligt de gezamenlijke opgave voor jongeren, ouders, professionals, aanbieders van kinderopvang, onderwijs en zorg, gemeenten en de ministeries van SZW, OCW en VWS die hierover op 18 juni jl. afspraken hebben gemaakt.

Een opgave die vraagt om een andere kijk. In plaats van ons alleen te richten op steun en zorg voor kinderen en jongeren, concentreren we ons meer op het toerusten van ouders, verzorgers en professionals en de bredere leefomgeving. Zodat zij samen die sterke pedagogische basis voor onze kinderen en jongeren kunnen zijn. Hoe sterker de basis, hoe beter en eerder we vragen in het gewone leven kunnen oppakken.

Intensieve en gerichte samenwerking

Inmiddels hebben we geleerd dat we het sámen moeten doen. Dat het kan, zien we bij enkele lokale initiatieven die experimenteren met de afstemming en samenwerking tussen gemeenten, kinderopvang, zorg en onderwijs. Denk aan de vorming van Integrale Kindcentra, plusopvang, rijke en/of verlengde schooldagen, jongerenwerk op scholen, onderwijszorgarrangementen, jeugdhulp op school en inclusief onderwijs. Wat we hiervan kunnen leren, is dat de samenwerking tussen onderwijs, kinderopvang, zorg en gemeenten goed werkt als die gebaseerd is op een gevoelde gezamenlijke verantwoordelijkheid voor ‘onze’ kinderen en om een gedeelde visie en ambitie.

Het vraagt ook om andere, intensievere en gerichte samenwerking. Met concrete randvoorwaarden voor professionals in zorg, opvang en onderwijs. Waarbij we ons handelen voortdurend blijven beschouwen, bevragen, bijstellen en verbeteren. Een lerende aanpak dus. Dat doen we met diegenen die het aangaat: kinderen, jongeren en opvoeders zelf.

Het leren vindt op verschillende niveaus plaats als ook het committeren tot het wegnemen van belemmeringen. Ook bestuurders en beleidsmakers hebben een belangrijke rol bij het opruimen van belemmeringen om de praktijk te laten floreren. Kansen en belemmeringen worden geagendeerd op de onderwijszorgtafel, onder leiding van een onafhankelijk voorzitter en waar nodig ook in de Stuurgroep Jeugd die voor de verbindingsroute wordt uitgebreid met vertegenwoordigers vanuit de verschillende partners.

Afbeelding van de governance van de verbindingsroute
Beeld: ©VWS

José Manshanden zal per september aan de slag gaan als onafhankelijk voorzitter. Ze is tevens voorzitter van de Stuurgroep Jeugd. In het najaar wordt een kwartiermaker aangesteld voor de vormgeving van de lerende aanpak van de verbindingsroute.

Wil je meer weten: Bekijk deze video over de pedagogische basis en de verbindingsroute.