Regionale samenwerking: het wetsvoorstel en waar staan gemeenten in de jeugdhulpregio’s voor aan de lat?

Nieuwsbericht | 18-12-2024 | 16:10

Een aantal knelpunten bij de inkoop van specialistische jeugdzorg heeft te maken met versnippering in de huidige regionale samenwerking. Gespecialiseerde jeugdzorg is moeilijk op lokaal niveau te organiseren vanwege de schaarste van de vraag en de complexiteit van de problematiek in combinatie met de daarvoor benodigde multidisciplinaire specialistische expertise.

Verder spelen de schaarste van het aanbod en het volume dat een jeugdhulpaanbieder of gecertificeerde instelling minimaal nodig heeft om verantwoorde jeugdzorg te kunnen leveren of een gezonde bedrijfsvoering te kunnen voeren ook een belangrijke rol.

We willen gemeenten in staat stellen de reeds geldende verantwoordelijkheden in de Jeugdwet beter waar te maken en te bevorderen dat zij kunnen voorzien in een toereikend aanbod van specialistische jeugdhulp en van gecertificeerde instellingen voor de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering.

Dit willen we doen door regionale samenwerking bij de inkoop van specialistische jeugdzorg te verplichten en hiervoor duidelijke regels vast te leggen. Deze regels zijn opgenomen in het wetsvoorstel ‘Verbetering beschikbaarheid jeugdzorg’ dat op 25 april jl. bij de Tweede Kamer is ingediend. In dat wetsvoorstel wordt o.a. vastgelegd wat wordt verwacht van de samenwerkende gemeenten en jeugdhulpregio’s bij de inkoop van specialistische jeugdzorg.

Daarnaast worden er in het wetsvoorstel ook eisen gesteld aan de bedrijfsvoering van jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen en krijgt de NZa een rol bij het signaleren van risico’s voor de continuïteit van jeugdzorg.

Het wetsvoorstel: waar staan gemeenten in de jeugdhulpregio’s voor aan de lat?

Voor gemeenten betekent het wetsvoorstel het volgende:

• Gemeenten moeten een gemeenschappelijke regeling voor de regionale organisatie van de specialistische jeugdzorg instellen: de Jeugdregio. Voor de inrichting van de samenwerking kunnen regio's kiezen uit drie vormen die de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) biedt: een openbaar lichaam, centrumgemeente of bedrijfsvoeringsorganisatie.
• Gemeenten dienen vervolgens ten minste de volgende werkzaamheden bij de Jeugdregio's neer te leggen:
  1. het regionaal contracteren of subsidiëren van kinderbeschermingsmaatregelen, jeugdreclassering en de bij amvb aangewezen vormen van jeugdhulp;
  2. het uitvoeren van bepaalde administratieve processen behorende bij die contractering of subsidiëring;
  3. bovenregionale afstemming over de inkoop van bij amvb aangewezen jeugdhulpvormen, kinderbescherming en jeugdreclassering ;
  4. de organisatie van regionale expertteams.
• Gemeenten moeten samen een regiovisie opstellen waarin wordt uitgewerkt hoe ze met andere gemeenten in de regio samenwerken om een dekkend zorglandschap in de regio te organiseren.

Lagere regelgeving

Bij dit wetsvoorstel hoort ook een amvb, waarin het volgende wordt vastgelegd:

• De regio-indeling;
• Welke vormen van specialistische jeugdhulp (minimaal) regionaal moeten worden ingekocht;
• Over welke van deze jeugdhulpvormen bovenregionaal moet worden afgestemd, en
• Welke thema's in ieder geval in de regiovisie moeten worden opgenomen.

Er wordt ook een ministeriële regeling opgesteld waarin de regionaal te organiseren administratieve processen worden aangewezen en de verplichte gegevensuitwisseling in verband met de nieuwe wettelijke taken van de NZa nader wordt uitgewerkt.

Proces en planning

• De concept-amvb wordt op korte termijn aan de Tweede Kamer wordt voorgelegd.
• Inwerkingtreding van het wetsvoorstel is afhankelijk van de behandeling van het wetsvoorstel door de Tweede en Eerste Kamer. Er wordt nu gekoerst op inwerkingtreding per 1 juli 2025.
• Inwerkingtreding van de amvb en ministeriële regeling is tegelijkertijd met het wetsvoorstel

Hoewel het wetsproces nog loopt en er daaropvolgend nog een implementatietijd is, kunnen de jeugdhulpregio’s nu alvast met de voorgenomen kaders aan de slag te gaan. Veel gemeenten en regio’s bereiden zich momenteel ook al voor.

Om hen te helpen bij deze voorbereidingen zal VWS in februari 2025 een webinar organiseren voor betrokkenen bij gemeenten en jeugdhulpregio’s om eventuele vragen te beantwoorden en de laatste informatie te delen over de stand van zaken van het wetsvoorstel en de onderliggende regelgeving.

In de tussentijd kunnen gemeenten en regio’s met vragen over regionale samenwerking terecht bij hun regio-adviseur of bij VWS via voorjeugdengezin@minvws.nl.