Ricardo: “Wees slimmer dan ik was, zeg ik tegen jongeren”

Weblogbericht | 19-12-2023 | voor Jeugd & Gezin

“Wees slimmer dan ik was, zeg ik vaak tegen de jongeren met wie ik werk. Ik kwam zelf op een internaat terecht en belandde als zwerfjongere op straat, omdat ik dacht dat ik het allemaal wel zelf kon in het leven en omdat ik hulpverleningsmoe was. Maar ik had de handvatten om mezelf te kunnen redden helemaal nog niet. Ik liep schulden op, belandde in het criminele circuit en raakte verslaafd aan alcohol. Met veel jongeren die 18 worden en denken dat ze alles dan wel zelf kunnen regelen heb ik daardoor een raakvlak. Ze mogen en kunnen dan opeens van alles, omdat ze onder een ander hulpverleningsregime komen te vallen. Vaak denken ze dan niemand meer nodig te hebben, maar komen ze snel in de problemen. Vanuit mijn eigen ervaring en vanuit mijn interesse in die jongeren kan ik ze nu adviseren om tóch bepaalde hulp aan te nemen.

Op mijn weg omhoog ben ik destijds ook geïnspireerd door ervaringsdeskundigen. Mijn voornaamste reden om hulp te zoeken, was dat ik er na ruim tien jaar van problemen zelf wel helemaal klaar mee was. Maar mensen met wijsheid en ervaring hebben mij destijds wel laten zien dat het ook anders kan. Anderen helpen heeft ook altijd in mij als persoon gezeten. Dus toen ik tijdens mijn eigen traject steeds te horen kreeg dat ik een invoelend iemand ben die anderen goed kan bijstaan, ben ik langzaam in de richting van dit vak gerold. Ik werd eerst vrijwillig maatje van jongeren in de hulpverlening. Die hadden mij er graag bij. ‘Ricardo weet waar wij het over hebben’, zeiden ze dan tegen de groepsleiding. Ik werd steeds vaker gevraagd, en van het één kwam het ander.

Ik volgde opleidingen tot managementniveau aan toe, en werk nu zelfstandig als senior ervaringsdeskundige. Rond de tijd dat ik dat ging doen, kwam er meer budget beschikbaar om ervaringsdeskundigen in te zetten, maar bleek het voor organisaties uit onwennigheid vaak moeilijk om iemand met die deskundigheid aan te nemen en in trajecten in te passen. Ik adviseer hun daarom nu als projectleider en kwartiermaker over de manier waarop zij ervaringsdeskundigheid kunnen inzetten. Ik ga in de praktijk mee naar gezinnen, om uit te leggen wat zij aan een ervaringsdeskundige kunnen hebben. Tegelijkertijd zit ik deels in het beleid: hoe zorgen we er als hulpverlening voor dat het niet bij pilots of projecten blijft, maar dat ervaringsdeskundigheid structureel in de hulpverlening wordt geïntegreerd?

Het Toekomstscenario biedt grote kansen voor ervaringsdeskundigheid. Je wilt als hulpverlening een band opbouwen met de jongeren en gezinnen, en dat gaat alleen als er niet steeds iemand anders aan de deur staat. Ik ken vanuit eigen ervaring gezinnen waar omheen zich na een jaar hulpverlening al drie of vier teams hebben gevormd. Ga maar na wat dat met je doet: steeds nieuwe mensen toelaten, steeds opnieuw je verhaal doen en je kwetsbaar opstellen. Als je zoals in het Toekomstscenario veel vaker met een vast team werkt, dan kun je als ervaringsdeskundige langdurig naast zo’n gezin gaan staan. Niet om ze op hun problemen te wijzen of ze het idee te geven dat jij dingen voor ze gaat oplossen, maar om ze als een maatje te adviseren en te laten zien waar de lichtpuntjes zitten.”