Netwerk Beter Samen: ‘Een berg aan ervaringen die we veel beter moeten benutten’

Weblogbericht | 15-05-2022 | voor Jeugd & Gezin

Wie een beetje thuis is in ‘jeugdzorgland’ weet wie Nely Sieffers is. Nely was voor het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd (OZJ) regio-ambassadeur voor Utrecht en Flevoland en kreeg onder andere de opdracht mee een netwerk op te zetten van ervaringsdeskundige ouders en jongeren. Dat mondde uit in de oprichting van Netwerk Beter Samen.

Altijd en overal herhaalt ze haar heldere boodschap. Ze wil dat zorg georganiseerd wordt vanuit het perspectief van de jeugdige en het gezin. Om te laten zien met wie een gezin waar het niet zo goed loopt zoal mee te maken kan krijgen, maakte Nely de onderstaande duizelingwekkende illustratie.

Nely heeft zelf ook ervaring met als het niet precies loopt ‘zoals gepland’. Ze heeft drie kinderen, inmiddels volwassen. Twee daarvan hebben een vorm van autisme en doorliepen geen normale onderwijscarrière. ‘De basisschool verliep moeizaam bij de oudste. Hij ging daarna naar het speciaal onderwijs met de taxi, maar liep daar vast. We zochten een praktijkschool in de buurt, waar hij met de fiets naartoe kon en waar hij vakken mocht volgen die hij leuk vond. Hij heeft meer tijd nodig gehad, maar hij zit inmiddels in het derde jaar van Mbo-4. Hij zit prima in zijn vel, doordat we hem de ruimte boden, hij tot rust kon komen en kon doen wat hij leuk vond.’

Wat verstaat Netwerk Beter Samen onder ervaringsdeskundigheid?

‘Ervaringsdeskundigheid is er in verschillende soorten en maten. Daar is nog veel onkunde over. Het gaat vaak alleen over lotgenotencontact of maatjes-projecten, maar er is een berg aan ervaringen die we veel beter kunnen en moeten benutten. Ervaringsdeskundigen kunnen ingezet worden als professional hulpverlener, bij het oplossen van vastgelopen situaties, het ontwikkelen van onderwijs en beleid of bij het toezichthouden bijvoorbeeld.’

Nely noemt Petra Kempe, één van de kernteamleden van Netwerk Beter Samen als voorbeeld. Petra heeft een zoon die enige tijd jeugdhulp nodig had. Ze hadden met die jeugdhulp goede en minder goede ervaringen. ‘Petra zet haar kennis en ervaring in om samen aan betere hulp voor gezinnen te werken. Ze was jarenlang lid van de adviesraad sociaal domein in de gemeente Utrechtse Heuvelrug, is voorzitter van een cliëntenraad van een regionale jeugdzorgorganisatie en lid van de onafhankelijke klachtencommissie Jeugd Midden-Nederland.’

Hoe staat de regio Utrecht en Flevoland ervoor, als het gaat om benutten van ervaringskennis?

‘Ik zie verschillende groepjes ouders die elkaar opzoeken. Lotgenoten die zich gehoord willen voelen en creatieve ideeën uitwisselen om het vol te houden. Maar als gemeenten en zorgorganisaties beleid maken, worden ouders en jongeren nauwelijks betrokken. Iedereen is versnipperd bezig. Als je kijkt vanuit gezinsperspectief maakt ieder hokje nog steeds eigen beleid. Ik zie gezinnen door het hele systeem hobbelen, ik zie bergen professionals langskomen en ik zie professionals die onvoldoende tijd en rust hebben om er écht voor gezinnen en kinderen te zijn.’

Wat is er nodig om echt beter samen te werken met kinderen, ouders en gezinnen?

‘Iedereen blijft op zijn eigen stukje zitten. School werkt onvoldoende samen met jeugdzorg. En jeugdzorg onvoldoende met ouders. Als regioambassadeur heb ik de opdracht een netwerk neer te zetten van betrokken ouders en jongeren. Dat moet voor eind 2021 klaar zijn, maar dat is niet haalbaar. Er is een stevig programma nodig om dat gerealiseerd te krijgen. Daar werken we aan.

Netwerk Beter Samen wil dat alle partijen in een regio sámen verantwoordelijkheid dragen voor kwetsbare jeugdigen en gezinnen. Nog steeds kun je als school of zorgorganisatie iemand doorsturen, zonder dat het probleem opgelost wordt. Zeker als het ingewikkelder of duurder wordt. Kwetsbare jeugdigen worden als hete aardappels door het systeem gestuurd. Begin dat nu eens anders te organiseren. Een kind zit ergens, liefst thuis, en zoek de professionals eromheen die nodig zijn om het opgelost te krijgen. Dat vraagt een andere mindset en een overstijgend beleid op gezinsbeleid.’

Wat worden de speerpunten van Netwerk Beter Samen?

‘Kinderen en jongeren met complexe problemen krijgen nog te veel te maken met korte zorgtrajecten. Voor hen houdt dat een komen en gaan van professionals in en een bureaucratische last. Wij hebben als regionale ambitie dat ze meer tijd met vaste professionals krijgen. Zo kunnen ze echt een relatie opbouwen en rustig werken aan verbetering.

Een ander doel is dat we minder uithuisplaatsingen willen. In Oudewater en Montfoort draait een  project om uithuisplaatsen van kinderen te voorkomen. Als er schuldhulpverlening nodig is in een gezin, wordt dat geregeld. Als er geen eten is, komt er ontbijt. Samen met Veilig Samen Midden- Nederland wordt hier op een positieve manier gewerkt en is het gezin het uitgangspunt, niet het systeem. Zo’n voorbeeld verdient navolging in de hele regio.

Sommige jeugdigen hebben meer tijd en rust nodig om zich te ontwikkelen. Als je vijf dagen school in de week niet haalt, is drie ochtenden ook goed. Kun je niet zeven vakken volgen, doe er dan drie en doe er wat langer over. Nu komen jongeren thuis te zitten die niet passen in dit onderwijs, belandden ze in de gesloten jeugdzorg waar ze nieuwe trauma’s oplopen. En kunnen ze, als ze in de jeugdzorg zitten op maat een cursus volgen? Gaan we dat financieren? Over dit soort vragen moeten we met elkaar nadenken.’