De ontbrekende schakel in de jeugdzorg heet Groen

Weblogbericht | 02-04-2025 | voor Jeugd & Gezin

Dide heeft ronduit een hekel aan systeemdenken. ‘Het systeem moet dienend zijn aan de bedoeling en niet andersom. De huidige jeugdzorg is achterhaald. Als de jeugdhulp zo vastloopt, dan is het tijd voor verandering. Dan moeten we heel anders gaan werken en zonder aarzeling over de muurtjes van onze eigen organisaties heen stappen’, zegt ze vol vuur.

'Ik wil met Groen laten zien dat dat anders werken ook kan. Dat we door anders te werken, jongeren en hun ouders/gezin eerder de steun bieden die ze nodig hebben om zich mentaal gezond te ontwikkelen. Hierdoor is er minder specialistische zorg nodig en zijn er ook minder kosten. Maar we zien ook dat we hierdoor veel minder personeelskrapte hebben. Want wij hebben geen wachtlijst aan kinderen en jongeren, maar juist een wachtlijst voor personeel. Dat vind ik in deze tijd wel heel bijzonder’, aldus Dide.

Minder wachtlijsten bij GGZ

Expertisecentrum Groen helpt jongeren tot 23 jaar met een vernieuwende, ondersteunende manier van zorg, die verwijzing naar zwaardere ggz-zorg moet voorkomen. De doelgroep is de jeugd die het gevoel heeft vastgelopen te zijn in het leven, bijvoorbeeld op school of in omgang met anderen. Behandelen gebeurt niet in een behandelkamer, maar op een laagdrempelige manier in kleine groepen in het groen. De focus ligt op aansluiten bij de vraag van de jongere, niet op ‘labels’. Dat gebeurt bijvoorbeeld in het zogenoemde Veerkrachtlab. Jongeren en hun ouders krijgen zo de juiste begeleiding naar een gezonde en positieve instroom in de maatschappij.

Dide: ‘Deelname aan Groen leidt tot meer veerkracht, meer vertrouwen in de eigen 'ik' en daardoor tot lagere instroom bij of eerdere uitstroom uit de specialistische ggz. Hierdoor komt er bij die ggz meer ruimte vrij en nemen wachtlijsten daar af’, aldus Dide.

Eigen ervaring

Dide kwam met het idee voor Groen door haar eigen ervaring te combineren met haar kennis en kunde als wetenschapper. ‘Ik heb zelf als kind ervaren hoe je kunt vastlopen op het gebied van mentale gezondheid. En hoe belangrijk het is om dan de juiste hulp te krijgen. We moeten er met elkaar voor zorgen dat de jeugdzorg minder vastloopt. Zowel in het systeem als met de zorg die we bieden. Zo is met mijn hoofd en hart het idee voor Groen ontstaan en ben ik gaan schetsen. Ik wilde geen standaard behandelsetting creëren, maar juist een vrije omgeving, die uitnodigt om zonder afspraak op bezoek te komen. Een plek waar je met plezier naartoe kan gaan.’

Ze vervolgt: ‘Mijn collega’s reageerden enthousiast op mijn plan. Zij werkten net als ik al vanuit een herstelondersteunende visie en ik kreeg de ruimte van het bestuur om dit verder uit te dragen. Ook heb ik letterlijk bij alle wethouders in de regio noordoost-Brabant aangeklopt en gezegd: Ik heb een heel goed idee en ik weet dat het werkt. Jullie zijn medeverantwoordelijk voor deze maatschappelijke opgave, dus mag ik jullie mijn idee presenteren? Toen zeiden ze eigenlijk allemaal ‘ja, dit gaan we doen’ en zo is het idee verder gaan rollen!’

Begrijpen en verbinden

Het expertisecentrum is nu wat Dide beschrijft ‘een soort Zweedse unit, gebouwd van duurzaam hout en duurzaam glas’. Het staat in de tuin van Landgoed Haanwijk in Sint-Michielsgestel. Dat is een vrij toegankelijk park waar kinderen, jongeren, maar ook ouders en buurtbewoners gewoon naar binnen kunnen. In maart 2025 opent Groen ook een locatie aan de Watertorenlaan in Vught.

‘Het draait bij Groen om begrijpen en verbinden’, legt Dide uit. ‘Groen biedt een luisterend oor aan jongeren die vragen hebben, of hulp nodig hebben, omdat ze vastlopen. Ze weten niet meer hoe ze zich verder kunnen ontwikkelen en zijn daardoor psychisch kwetsbaar. Het voordeel van deze tijd is dat de huidige generatie over het algemeen gewend is aan openheid over mentale gezondheid op social media, maar de stap richting reguliere hulpverlening is nog hoog.

Groen wil deze jongeren helpen door ervaringskennis, vakkennis en wetenschap te combineren. We bieden jongeren die bij ons komen vertrouwen in zichzelf, perspectief en hoop, zodat hun leven beter kan worden. En we leren ze vaardigheden aan, waarmee ze zelf aan de slag kunnen. Ook mogen ze zelf mensen uitnodigen die ze graag bij de behandeling willen. Hun ouders, opa of oma, vrienden of buurtgenoten.’

Geen hokjesdenken

Ze geeft een voorbeeld: ‘Stel je zit als jongere superslecht in je vel en wil niet meer naar school. Dan gaan we bij Groen niet meteen uit van het probleem (niet naar school kunnen), maar vragen we eerst: waarom ben je hier vandaag en wat kunnen we voor je doen? Dan komt pas het echte probleem op tafel. Mensen worden soms te snel in hokjes gestopt, zonder echt naar hun verhaal te luisteren. Waarom moet in de huidige maatschappij alles altijd een stoornis zijn? Soms hebben jongeren gewoon onvoldoende vaardigheden om volwassen te worden.’

Groen maakt de verbinding met anderen in zorg en sociaal domein, en formeel en informeel met zorgverleners. Steeds vaker verwijzen huisartsen, gemeente en GGD jongeren en hun ouders naar Groen. Daarnaast weten veel jongeren door mond-op-mondreclame en via de socialmediakanalen Groen te vinden.

Dide: ‘Zo kregen we 111 aanmeldingen door onze posts op Instagram en TikTok. Hebben we de wind mee? Ik denk dat het gewoon tijd is voor verandering. Als de jeugdhulp zo vastloopt, moeten we ons systeem anders inrichten met minder kosten en minder personeelskrapte. Het is mijn missie hieraan mijn steentje bij te dragen. Zo heb ik ook nog plannen voor een Groen hotel. Een kleinschalige opvang om uithuisplaatsing te voorkomen, voor jongeren en hun ouders om even tot rust te komen, voordat ze weer de maatschappij in gaan. Mijn allergrootste droom is dat elk kind mag ervaren dat het ondanks vastlopen, gevoelens emoties en gedrag er mag zijn. En dat een kind erop kan vertrouwen dat het hulp krijgt als het vastloopt.’

Meer informatie: http://www.expertisecentrumgroen.nl

Tips van Dide

• Blijf met elkaar in gesprek. Bespreek hoe je samen je maatschappelijke opgave wil bereiken en wat jij daar zelf aan kan bijdragen.
• Laat de systeemwereld niet leidend zijn, maar dienend. Keer elke keer terug naar je doel: jongeren helpen hun mentale gezondheid te verbeteren. Daar zijn we namelijk allemaal van. Dat moeten we vasthouden en daarop moeten we elkaar blijven spreken.
• Geef nooit op. Heb je een plan om de jeugdzorg te verbeteren? Ga ervoor, ook als het moeilijk lijkt om je idee uit te voeren. We hebben doorzetters nodig, die ervoor gaan en hun ideeën verder uitvoeren. Daar kan ik over meepraten. Het kostte mij ook zeven jaar om dit te realiseren.
• Is het jouw ambitie om ook zoiets als Groen neer te zetten en wil je advies? Je kunt Dide altijd benaderen.