Veiligheid, diversiteit en inclusie

1. Geef jongeren zeggenschap…

De jongeren zijn de experts van hun eigen leefwereld. Het werkt dan ook goed als ze vooraf kunnen meedenken over het thema en de vorm van het gesprek. Wat achtergrondinformatie helpt daarbij. Zorg er tijdens het gesprek voor dat iedereen aan het woord komt, en neem ook meningen van jongeren buiten de groep mee. Een mooi onderdeel van zeggenschap: laat deelnemers aan het eind zelf aangeven welke oplossingen ze het meest kansrijk vinden.

2. …en wees open over het vervolg

Spreek samen af wat je doet met de opgehaalde ideeën. Bied jongeren de kans om ook bij dat vervolg betrokken te zijn. Verwachtingsmanagement is daarbij belangrijk: beloof geen dingen die je niet waar kunt maken. Bespreek open en eerlijk wat er met de input gaat gebeuren. En bedank ze voor hun bijdrage!

3. Begeleid het gesprek samen

Het gesprek wordt toegankelijker als je samenwerkt met co-facilitators uit de leefwereld van jongeren. Ervaringsdeskundigen bijvoorbeeld. Of jongeren uit de wijk, school of vereniging, die weten wat de deelnemers bezighoudt. Samen kun je een veilige en open sfeer creëren door ook ruimte te maken voor humor en luchtigheid.

4. Zorg voor inclusief taalgebruik

Eenvoudig taalgebruik helpt om iedereen aangehaakt te houden. Vermijd vaktaal en afkortingen. Kies voorbeelden en onderwerpen die aansprekend zijn voor jongeren met diverse achtergronden. Gebruik genderneutrale taal en vraag hoe deelnemers aangesproken willen worden. Check ook of er behoefte is aan eventuele ondersteuning voor deelnemers met beperkingen.

5. Sluit aan op verschillende leerstijlen

De een is het liefst bezig of praat graag, de ander zit graag stil of luistert liever. Door een mix aan gespreksvormen en activiteiten in te zetten, betrek je iedereen. Kijk bij ‘Ik zoek een draaiboek’ of ‘Ik zoek een losse werkvorm’ voor inspiratie. Je kunt ook een compleet draaiboek voor een dialoog downloaden.

6. Zorg voor psychologische veiligheid

• Stem aan het begin van het gesprek omgangsregels met elkaar af;
• Vraag deelnemers wat ze nodig hebben om zich op hun gemak te voelen en vrijuit hun gedachten, ideeën en gevoelens te kunnen uiten;
• Benadruk dat er geen goed of fout is en ieders input welkom is;
• Benadruk dat er vertrouwelijk met persoonlijke verhalen wordt omgegaan;
• Geef vooraf aan dat het prima is om eventuele ondersteunende personen mee te nemen naar het gesprek;
• Zorg dat er een vertrouwenspersoon aanwezig is: iemand bij wie deelnemers terechtkunnen als ze even uit het gesprek willen stappen.

7. Organiseer mogelijkheden voor nazorg

In gesprekken over mentale gezondheid komt soms veel boven. Het is belangrijk dat deelnemers weten waar ze terechtkunnen als ze willen napraten. In het ideale geval is dat de vertrouwenspersoon die ook tijdens de sessie aanwezig was. Deze persoon weet wat er besproken is, en is al een vertrouwd gezicht. Daarnaast kun je verwijzen naar Jongeren Hulp Online of bijvoorbeeld een lokale inloopvoorziening in de buurt. 

8. Zorg voor toegankelijke randvoorwaarden

• Maak het eenvoudig om je in te schrijven;
• Kies een toegankelijke locatie voor deelnemers met een fysieke beperking;
• Houd bij het plannen rekening met religieuze rituelen, gebedstijden en dieetvoorschriften;
• Plan bijeenkomsten op verschillende tijdstippen. Zo houd je rekening met verplichtingen vanuit school, werk of sport, en is er voor iedereen een passend moment te kiezen;
• Overweeg vergoedingen – in elk geval voor reiskosten. Ook kun je jongeren een vergoeding bieden voor hun tijd en bijdrage;
• Plan ook eens een online dialoog in: daar kunnen deelnemers aansluiten die niet kunnen reizen.

9. Bied ruimte om te delen – én begrens op tijd

Door samen in gesprek te gaan over mentale gezondheid, draag je bij aan het normaliseren van de hobbels in het leven. Ook zorgt delen ervoor dat jongeren zich gehoord voelen, en dat er herkenning en empathie kan ontstaan. Belangrijk is wel om de tijd te bewaken. Zo voorkom je ‘co-rumineren’ – het excessief bespreken van zorgen en problemen – en creëer je de ruimte om samen op zoek te gaan naar oplossingen.

10. Wees nieuwsgierig

Laat je leiden door je nieuwsgierigheid tijdens het gesprek. Het sleutelwoord is luisteren, zonder oordeel. Uit een dialoog tussen jongeren en hun omgeving kunnen  nieuwe, verrassende perspectieven naar voren komen!