WEL in Ontwikkeling is een project dat aansluit bij het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) en is schooljaar 2021-2022 gestart om een nieuwe beweging te creëren in (school)situaties waarbij kinderen zijn vastgelopen of waarin kinderen zich onvoldoende kunnen ontwikkelen. De ministeries van OCW en VWS hebben Gedragswerk (onderwijs en thuiszitters), Ingrado (leerplicht en RMC) en OZJ (Ondersteuningsteam Zorg voor Jeugd) gevraagd dit project gezamenlijk te realiseren.
Het gaat binnen het project WEL om kinderen en jongeren (in het vervolg ‘jeugdigen’ genoemd) met een vrijstelling van de Leerplichtwet op grond van artikel 5 onder a én voor jeugdigen die niet ingeschreven staan op een school en daar géén vrijstelling voor hebben (absoluut verzuim). Veel van deze jeugdigen en hun gezinnen hebben al veel meegemaakt; vaak gaat het om situaties met een lange en complexe historie.
Leren en ontwikkelen kan op veel manieren. Terug naar school is binnen WEL dan ook geen doel op zich. Perspectief op ontwikkeling bieden óf erkennen dat die ontwikkeling er al lang is, is waar het project om draait. Soms hebben jeugdigen en ouders zelf ontwikkelmogelijkheden ontdekt, maar worden deze niet erkend. Of wordt de ontwikkeling vanuit de zorg geboden en niet (of onvoldoende) vanuit het onderwijs. Deze waardevolle activiteiten, deze ontwikkeling die er wél is, willen we recht doen en ondersteunen.
De werkwijze en vraagstelling van het project WEL in Ontwikkeling is onbevooroordeeld, onbevangen en waarderend. We verzamelen, samen met alle betrokkenen, positieve en waardevolle ervaringen. We onderzoeken, wisselen uit en verspreiden ‘wat waardevol is’ en ‘wat werkt’. Wetenschappelijk onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat de kans op verbetering en ontwikkeling bij een waarderende insteek groter is dan wanneer de aandacht wordt gericht op tekortkomingen.
We merken in dit project dat de waarderende insteek wezenlijk bijdraagt aan het versterken van de samenwerking tussen betrokken personen en organisaties (samenwerkingsverbanden, onderwijs, gemeenten, leerplichtambtenaren, wijkteams en regionale expertteams). En samenwerking, zo hebben we geleerd, is één van de werkzame elementen van WEL in Ontwikkeling!
Het project WEL in ontwikkeling loopt tot en met juli 2025.
Bekijk de video 'WEL in Ontwikkeling - In gesprek met vier professionals' op YouTube.
Nieuwsbriefarchief
Nieuwsbericht Wel in Ontwikkeling - Jan 2022
Dit is de eerste nieuwsbrief van het project WEL in
Ontwikkeling. Dit project sluit aan bij het Nationaal
Programma Onderwijs (NPO) en wil nieuwe beweging
creëren in situaties die zijn vastgelopen of waarin jeugdigen
zich onvoldoende kunnen ontwikkelen.
In deze nieuwsbrief delen we de verhalen die we ophalen in de regio’s waar we met WEL in Ontwikkeling zijn gestart. Ook schetsen
we kort de achtergrond van en de werkwijze binnen het project.
In deze tweede editie laten we betrokkenen bij de uitvoering van het project aan het woord en belichten we een training die leerplichtambtenaren ondersteunt in het gesprek met ouders over de ontwikkelmogelijkheden van hun kind.
Als sparringpartner voor Gedragswerk draagt Lazlo vanDonkelaar al langer bij aan de beweging van thuiszitten naar deelnemen. Eigenlijk is hij in zijn rol als adviseur al 20 jaar bezig om dingen voor jongeren mogelijk te maken. Sinds kort ook voor WEL in Ontwikkeling.
Linda Gerits is vanuit het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd betrokken bij WEL in Ontwikkeling. Het team pakt complexe vragen op van jeugdigen die zijn vastgelopen in hun ontwikkeling én deelt de lessen die ze daarbij leren.
Waar staat WEL in ontwikkeling voor? In Nederland wonen jeugdigen die niet ingeschreven staan op een school, maar misschien wel perspectief op onderwijs of ontwikkeling hebben als zij hiervoor meer mogelijkheden krijgen.
n deze editie laten we Sabrina Verbrugge en Sam Gielen, twee ervaringsdeskundigen, aan het woord. Marion Kogelman is
‘kartrekker’ in een van de pilotregio’s en vertelt over de vorderingen binnen haar gemeente. En een kleine reminder voor de training die leerplichtambtenaren ondersteunt in het gesprek met ouders over de ontwikkelmogelijkheden van hun kind.
Annelieke van der Meer is leerplichtconsulent in de gemeente Tilburg en aanjager van het regionale thuiszitterspact. Met Gedragswerk heeft ze een leertafel opgezet waar casuïstiek wordt doorgelicht op trends en ontwikkelingen. Deelname aan het project WEL in Ontwikkeling (WIO) was daarmee bijna een vanzelfsprekendheid.
Ik kan met zekerheid zeggen dat alle vrijstellingen 5 onder a in onze gemeente gegrond zijn, maar dan is het juist fijn om te onderzoeken wat er nog wél kan.
Werkateliers - Wat werkt en wat is waardevol?
In elke regio waar gewerkt wordt aan WEL in Ontwikkeling ontmoeten deelnemende partijen elkaar in zogenoemde werkateliers. Samen bespreken zij hoe er in de eigen en in andere regio’s gewerkt wordt aan het doel van het project en wat werkt en wat niet. Over dat laatste, de werkzame elementen in de verbinding met ouders, met jeugdigen en met onderwijs, wordt steeds meer duidelijk.
Interview 2
Kees Notenboom is leerplichtambtenaar bij bureau leerlingzaken Midden-Holland. Het project WEL in Ontwikkeling noemt hij een “eyeopener”.
Het zet ons aan weer eens goed te kijken naar de kinderen die een vrijstelling 5 onder a hebben. Hoe gaat het nu met hen, kunnen we misschien iets doen dat hun ontwikkeling ondersteunt en verder brengt?
In deze editie vertelt Malanca Schut van het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd over de gesprekken die ze voert met ouders, leerplichtambtenaar Özlem Kaya over de training die zij volgde en Marianne Groenigen van KDC Nifterlake laat ons kennismaken met hun pilot voor kinderen met complexe ontwikkelingsproblemen. En laat je informeren over de nieuwe subsidieregeling die per 1 juli ingaat. Alle samenwerkingsverbanden kunnen dan geld aanvragen voor deelname aan WEL in Ontwikkeling.
Tot en met 30 september 2022 kunnen samenwerkings
verbanden Passend Onderwijs een subsidie aanvragen vanuit
het Nationaal Programma Onderwijs (NP Onderwijs) voor
nietingeschreven kinderen en jongeren. Tijdens één van de
4 vragenuren kunnen zij terecht voor meer informatie.
In dit laatste nummer voor de zomervakantie blikt Bart van Kessel van Gedragswerk kort terug op de afgelopen periode. Hindele de Jong vertelt waarom ze niet meer naar school gaat en hoe zij zich blijft ontwikkelen en Monique beschrijft de zoektocht naar passend onderwijs voor haar zoon Simon.
Schooldirecteur Maria Hoving en procesbegeleider Mark Weghorst laten ons kennismaken met het moreel beraad, een van de instrumenten die ingezet kunnen worden binnen WEL in Ontwikkeling. Tot slot vind je op de achterkant een tijdsschema voor de volgende fase van het project.
In dit eerste nummer in het nieuwe schooljaar laten we vertegenwoordigers van drie samenwerkingsverbanden aan het woord. Zij hebben een aanvraag gedaan in het kader van de
nieuwe subsidieregeling voor niet-ingeschreven kinderen en jongeren en sluiten aan bij WEL in Ontwikkeling (WIO).
Vivian Tevreden, directeur-bestuurder van Samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs regio Leiden (PPO Leiden), is blij met het project. ‘Ieder kind verdient een schoolinschrijving’, is haar stellige overtuiging.
Fabiënne Smedinga is teamleider van het OPDC en het Expertisecentrum van Samenwerkingsverband VO Fryslân Noard. Haar aanvankelijke scepsis is omgeslagen in enthousiasme.
En Denise Verhaaff, regiocoördinator en projectleider Hoogbegaafdheid van het samenwerkingsverband PassendWijs in de regio Arnhem, vertelt hoe WIO wordt ingebed in een bredere aanpak. Lees hun verhaal en laat je inspireren!
In dit nummer vertelt Bart van Kessel van Gedragswerk over de beweging die steeds groter wordt. Nu tweederde van de samenwerkingsverbanden gebruikmaakt van de subsidieregeling
WEL in Ontwikkeling, gaan partners in veel regio’s op zoek naar oplossingen die er nog niet zijn. Een zoektocht waarvoor zij van OCW alle ruimte krijgen. En dat laatste is uniek, zegt voormalig kinderombudsman Marc Dullaert die ook aan het woord komt in deze nieuwsbrief. ‘Er is een vrije zone gecreëerd waarbinnen geëxperimenteerd mag worden.’ Tamara Dekker en Renata van der Molen namen deel aan een werkatelier van WEL in Ontwikkeling. Ze
vertellen over de inspiratie die ze daar opdeden.
In dit nummer vertellen twee betrokkenen van de gemeente Nijmegen en het samenwerkingsverband in de regio hoe hun al bestaande samenwerking geïntensiveerd wordt voor WEL in Ontwikkeling. Twee moeders en een zoon vertellen over de zoektocht het onderwijs te vinden dat past. En hoe dat niet lukte. En ze vertellen hoe de kinderen op andere manieren tot ontwikkeling komen nu de druk van naar school gaan weg is. Ook in deze editie
een overzicht van alle activiteiten, workshops en trainingen die tot de zomer van 2023 op de agenda van het project staan. We kijken uit naar jullie aanmeldingen!
In dit nummer vertelt een adviseur passend onderwijs van een samenwerkingsverband hoe ze in het persoonlijk contact met een kind en haar moeder ontdekte dat er een vraag achter de vraag schuilging. En een jeugdarts illustreert met een voorbeeld hoe mooi het kan uitpakken als je de handen ineenslaat en buiten de kaders durft te denken bij het zoeken naar een passend aanbod. Ook in deze nieuwsbrief een korte update van recente ontwikkelingen in het project. En nogmaals een overzicht van de activiteiten tot de zomer van 2023.
In dit nummer vertellen een beleidsmedewerker van een samenwerkingsverband en een begeleider passend onderwijs van het speciaal onderwijs hoe ze een reisgids samenstelden voor de kinderen met een vrijstelling 5 onder a.
Maud Jonkhout vertelt hoe zij vanuit het ondersteuningsteam Zorg voor de jeugd (OZJ) het waarderende gesprek aangaat met ouders, kinderen en professionals.
Verder het verslag van een werkatelier in Venlo en de agenda voor het aanbod van WIO voor de komende periode.
In dit nummer vertelt Sandra Schenk, die voor WIO waarderende interviews houdt met ouders, over de zoektocht voor haar eigen kind met een specifieke onderwijsbehoefte. Eenzaam en onzeker, noemt zij die. Stefan ten Brink, bestuurder van SWV Qinas, doet een oproep voor optimale regelruimte voor samenwerkingsverbanden. Esther Musch vertelt over de training Het andere gesprek die zij voor WIO verzorgt: ‘Het gaat om contact maken en vertrouwen winnen’. En een update uit het werkatelier in Venlo waarin bouwstenen werden
verzameld voor een unieke reis. Tot slot de agenda voor het aanbod van WIO voor de komende periode.
In dit nummer vertelt leerplichtambtenaar Natacha Schrik over het belang van Doorstart, een voorziening van het OPDC Groningen voor jongeren die niet naar een onderwijslocatie kunnen komen. ‘Doorstart is een uitkomst. Zij vinden wegen waar dat niet mogelijk leek.’ Driesje Boeve laat zien dat het ‘stretchen van de hoofden’ binnen haar bedrijf Natuurkr8 heel gewoon is. ‘Er zijn kinderen zijn die zich heel mooi ontwikkelen, maar voor wie terugkeer naar school niet
haalbaar is. En dan moet je de focus op onderwijs in een schoolgebouw durven loslaten.’ En in deze nieuwsbrief een eerste kennismaking van de ‘reisgids’ die binnen WEL in Ontwikkeling gebruikt wordt. De reisgids van WEL in Ontwikkeling geeft een voorzet en daarmee een houvast voor het uitstippelen van de ‘reis van de jeugdige’, de metafoor die we in het project gebruiken. Ook geven we weer een kijkje in de keuken van het werkatelier in Noord-Limburg waar partners samen op reis gaan. Tot slot de agenda voor het aanbod van WIO voor de komende periode.
In dit nummer vertelt Edith de Bruin, coördinator van het Meldpunt Thuiszitters van Samenwerkingsverband Drechtsteden, dat de WEL-training Het andere gesprek ‘een fijne opfrisser’ was. ‘Een echt open houding, echt geen oordeel en echt geen druk, dat is de kern.’
Gewoon doen!, zegt Gerda Huizinga, directeur-bestuurder van Samenwerkingsverband Roos VO in Roosendaal e.o. ‘Als er mogelijkheden zijn een kind in ontwikkeling te brengen, dan ga je aan de slag om dat mogelijk te maken. Daar heb ik geen subsidiepotje voor nodig.’ Anja Baars is directeur-bestuurder van het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs PO, Apeldoorn. Zij vertelt dat WEL in Ontwikkeling ruimte biedt om particulier onderwijs te kunnen bekostigen
voor een leerling in een zeer specifieke situatie.
Ook in deze nieuwsbrief meer informatie over het Reisbureau van waaruit partners in een regio de reis met de jeugdige en ouders uitstippelen. We schetsen de stappen in de reis en delen de eerste werkkaart uit de Reisgids. En tot slot de agenda met activiteiten tot de zomer.
In dit laatste nummer voor de zomervakantie vertelt Renate van der Meer, ondersteuningscoördinator bij OPO Borger-Odoorn over de stand van zaken van het project. Er is een mooie praatplaat gemaakt die doelen en opbrengsten van WEL in haar gemeente in beeld brengt.
Ans Westplate en Nikkie Laros van SWV Nieuwe Waterweg Noord zijn blij dat ze dankzij WEL nu legaal kunnen doen wat ze altijd al deden voor jongeren zonder schoolinschrijving. En Samenwerkingsverband De Eem doopt de beoordelingstafel om in Team Ontwikkelmogelijkheden. Onderwijsondersteuner Annemarie
de Wit vertelt waarom.
De bijdrage Op weg naar een wensdroom beschrijft kort en krachtig
hoe voor een jongen van bijna 18 de tijd langzaam rijp werd om te gaan leren.
Verder doet Corien van Starkenburg van Ingrado verslag van haar bezoek aan een werkatelier en delen we de inhoud van de tweede werkkaart van het Reisbureau.
Dit eerste nummer in het nieuwe schooljaar laat zien dat er direct alweer veel beweging is. In het hele land worden Werkateliers georganiseerd en Reisbureaus ingericht. Soms als kennismaking met de methodiek van het Reisbureau, zoals in Groningen waaraan onder anderen Anne-Marie Koster deelnam. Zij is regievoerder WEL in Ontwikkeling bij het Samenwerkingsverband Noorden Midden-Drenthe en vertelt wat ze hoopt te bereiken voor kinderen zonder schoolinschrijving.
Gerben Elissen, ondersteuner passend onderwijs van Samenwerkingsverband de Meijerij, is nog steeds onder de indruk van het ‘eerste echte’ Werkatelier: ‘Wat was het goed’!
Ook een bijdrage van een moeder in deze editie. Dankzij WEL krijgt zij heel voorzichtig hoop op ontwikkeling voor haar zoon. Verder delen we de inhoud van de derde werkkaart van het Reisbureau. De reisgids is nu bijna compleet en zal verspreid worden in het landelijk werkatelier van 3 oktober as.
Zie de agenda voor meer informatie en de data van andere bijeenkomsten. Onder meer de aankondiging van een tweedaagse opleiding tot reisleider.
We staan op de helft van het project, nog twee jaar te gaan. De tweede leerrapportage waarin ervaringen en verhalen van ouders, jeugdigen en professionals zijn beschreven, geeft een indruk van waar we staan. Linda Gerits presenteerde de inhoud van de rapportage tijdens het drukbezochte landelijke Werkatelier van 3 oktober jl. In deze nieuwsbrief een klein inkijkje.
In Almere is de al langer bestaande ‘integrale tafel’ uitgebreid waardoor ook leerlingen zonder schoolinschrijving beter in beeld zijn. Henriët Speth van het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs vertelt over de werkwijze en opbrengsten.
Indrukwekkend was de onlinethemabijeenkomst met Desireé Houkema over ‘kenmerken van begaafdheid’. Een korte impressie lees je op pagina 4.
Verder delen we de inhoud van Werkkaart 3B van het Reisbureau. De reisgids is inmiddels compleet en kan opgevraagd worden bij lazlovandonkelaar@gedragswerk.nl.
Tot slot vind je achterin de agenda voor aanstaande trainingen en bijeenkomsten.
Deze nieuwsbrief is in z’n geheel gewijd aan de werkkaarten en de reisgids waarmee de Reisbureaus in de regio’s aan de slag gaan met jeugdigen en hun gezin. Marjan Veenstra, namens Gedragswerk bij het project betrokken, vertelt over de totstandkoming van de werkkaarten en de gids. Vervolgens tref je de integrale versie aan van beide producten. Tot slot uiteraard weer de agenda voor aanstaande trainingen en bijeenkomsten.
Bekijk/download de nieuwsbrief
Het project begint z’n vruchten af te werpen. Ouders en kinderen voelen zich gehoord, de samenwerking neemt toe, professionals weten elkaar beter te vinden en er wordt veel vaker ‘out of the box’ gedacht. En, het allerbelangrijkste, er worden voor steeds meer jeugdigen mogelijkheden gevonden om zich (verder) te ontwikkelen. Met anders denken en vooral ook gewoon doen kan leren en ontwikkelen WEL!
In deze laatste nieuwsbrief van 2023 een interview met Francis Lassche die een succesvol werkatelier organiseerde in Enschede. Nu eens niet in een kantoor of schoolgebouw, maar in de bestuurskamer van de voetbalvereniging. In de regio West-Friesland slaagden twee betrokken onderwijsvrouwen erin een ‘samen-naar-school-klas’ op te zetten voor kinderen die naast een zorg- ook een onderwijsbehoefte hebben. Dill Druif van Orthopedagogisch Dagcentrum de Carrousel en Kristin Renooij van vso de Stormvogel, vertellen dat het een kwestie is van ‘gewoon doen’. En we publiceren een tekening van Charlotte die al 4 jaar niet naar school gaat. Haar droom? Beroemd worden met haar tekeningen. Tot slot uiteraard weer de agenda voor trainingen en bijeenkomsten in het nieuwe jaar.
Bekijk/download de nieuwsbrief
In deze nieuwsbrief een inkijkje in de pilot ‘Leerkracht op de fiets’ van Samenwerkingsverband de Eem. Twee leerkrachten uit het speciaal onderwijs verzorgen wekelijks onderwijsverrijking voor vijf kinderen van een kinderdagcentrum. ‘De kinderen hebben heel wat in hun mars, maar een schoolse setting is op dit moment niet passend’, zegt een van hen.
Silvie de Vries, leerplichtambtenaar in Groningen, ging voor WEL aan de slag met een absoluut verzuimer van 17 jaar. Ook volgde ze de reisleiderstraining van WEL die haar veel opleverde, onder meer door de gemêleerde samenstelling van de groep. ‘Die verschillende achtergronden waren heel nuttig, we hebben veel kunnen uitwisselen en elkaars perspectief leren kennen. Het mooie was dat we allemaal nieuwsgierig waren naar dezelfde dingen.’
Ook aan het woord komt Ageeth Boverhuis, kartrekker van WEL in Amsterdam. De belangrijkste opdracht is luisteren, zegt zij. ‘Wat wil het kind, wat willen de ouders? Zij zijn de experts. Het is aan ons professionals om daarbij aan te sluiten.’
En nu WEL over de helft is, vragen veel regio’s zich af hoe zij de subsidie moeten verantwoorden. In deze nieuwsbrief het antwoord op twee veel gestelde vragen en de aankondiging van een webinar over dit thema.
Bekijk/download de nieuwsbrief
In deze nieuwsbrief een bericht uit de Gemeente Oldambt, waar achter alle WEL-casussen armoede schuilgaat. ‘Kinderen hebben kleine wensen’, zegt casemanager Daniëlle Vrieze. ‘Wij moeten leren door de ogen van het kind te kijken om hun ontwikkeling te kunnen stimuleren.’ Verschillende regio’s experimenteren met ‘de leerkracht op de fiets’. WEL maakte er een notitie van. Lees hoe je deze kunt bemachtigen. We gingen opnieuw in gesprek met Gerben Elissen van Samenwerkingsverband de Meierij en vroegen hem naar de voortgang in de WEL-casussen. ‘Soms frustratie, maar gelukkig ook successen’, laat hij weten.
