Van ‘geen plek’ naar ‘eigen stek’

In de praktijk

Leren koken. Weten wat je moet doen als je de bus naar school mist. Zelf bedenken waar je je geld aan uitgeeft. Ryan* (17) leert dit in een zelfstandigheidstraject binnen de veiligheid van de gesloten jeugdzorg. Hier verblijft hij al een paar jaar om verschillende redenen. Maar waar moet hij straks naartoe als hij 18 jaar wordt? Hoe komt hij aan een woonplek waar hij de opgedane vaardigheden in de praktijk kan brengen?

Een jongen snijdt lachend groente. Een man met een kookschort wijst lachend naar hem. Op het fornhuis staat een schaal aardappelen en een pan met eten
Beeld: ©Voor de Jeugd

‘Als je niet weet waar je over twee weken slaapt, is het lastig om trauma’s te verwerken’

De overgang van de Jeugdwet naar de Wmo blijkt voor veel (bijna) jongvolwassenen problematisch, vooral als zij aangewezen zijn op een (beschermde) woonplek. Het is een landelijk fenomeen. Stefanie Noorlandt-Austen, beleidsadviseur maatschappelijk beleid bij de gemeente Gouda:

“Als regio Midden-Holland wilden we weten hoe groot dit probleem bij ons precies is. Wat is de omvang van de groep? Wat zijn de behoeften van deze jongvolwassenen? Over wie hebben we het? Dus hebben we Jeugdbescherming West gevraagd dit in kaart te brengen, dit ook in kosten uit te drukken én de jongeren een gezicht te geven. Dit onderzoek Van ‘geen plek’ naar ‘eigen stek’ heeft veel stof doen opwaaien. Van beleidsmakers, bestuurders tot aanbieders: we voelen nu allemaal de urgentie. Gezamenlijk werken we aan actielijnen. In de gemeente Gouda stellen we bijvoorbeeld een woon-zorgregisseur aan, want een plek om te wonen heeft voor al deze jongeren grote prioriteit. Vanwege de schaarste kijken we naar originele oplossingen. Van particuliere initiatiefnemers tot meerdere jongeren in één woning. Waarbij we erop letten dat deze oplossingen voor jongeren in te toekomst ook voor andere doelgroepen toepasbaar zijn, mocht de vraag veranderen.”

Geen passende hulp? Dan creëer je je klant voor de toekomst

Projectmanager Nicoline den Ouden van het Expertiseteam Complexe Zorg, belegd bij Jeugdbescherming West, voerde het onderzoek uit in opdracht van regio Midden-Holland:

“We telden 167 bijna jongvolwassenen. Die bleken praktisch allemaal te passen in één van de vijf door ons ontwikkelde profielen. Van profiel 0 waarbij jongeren terug kunnen naar hun ouderlijk huis tot en met profiel 4 waarbij jongeren een intensieve specialistische woonvraag hebben, maar niet in aanmerking komen voor een indicatie vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). Zo konden we voor elke gemeente inzichtelijk maken om hoeveel jeugdzorgjongeren in welk profiel het ging. En waar hun behoeftes liggen, zodat gemeenten weten waar ze aan toe zijn en in actie kunnen komen. Kijk, jongeren in profiel 1 en 2 hoeven niet beschermd te wonen. Maar ze hebben al zoveel meegemaakt. Moet je ze dan loslaten als ze 18 worden? Dat is niet verstandig. Niet alleen doe je alle investeringen die gedaan zijn via jeugdhulp teniet, de kans is ook groot dat je je klant voor de toekomst creëert. Veel van de zwerfjongeren in Nederland hebben bijvoorbeeld een jeugdzorgverleden. Dus krijg je ze uiteindelijk terug, ofwel via maatschappelijke opvang, ofwel via andere routes zoals zorg en overlast.”

Zorgbehoefte jongere voorop stellen

Dus is het zaak om met oplossingen te komen, zoals in het geval van Ryan. Nicoline den Ouden:

“De gesloten jeugdzorg is tot nu toe steeds voor hem verlengd, terwijl Ryan daar eigenlijk wel uit ontwikkeld is. Nu heeft de gemeente waar hij woont in samenwerking met de woningbouwcorporatie vijf flatjes beschikbaar gesteld voor jeugdzorgjongeren. Ryan krijgt er eentje toebedeeld. Omdat hij nu eindexamen doet, was de stress van verhuizen hem te veel. Dus mag hij eerst examen doen. De gemeente heeft gezegd: we doen wat nodig is. Van inrichtingskrediet tot de jeugdbeschermer die samen met hem kan kijken welke hulpverlening hij nodig heeft als hij zelfstandig woont. Het resultaat? Je zag het gewicht van zijn schouders vallen. Hij heeft nu een perspectief. Een mooi voorbeeld van hoe je de zorgbehoefte van een jongere vooropstelt.”

*Niet zijn echte naam

Ter lering en inspiratie

A Over de eigen sector heen

De vijf gemeenten uit Midden-Holland – Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Krimpenerwaard, Waddinxveen en Zuidplas – hebben Jeugdbescherming West opdracht gegeven onderzoek te doen naar de omvang van de groep jeugdzorgjongeren die in de problemen dreigt te komen als ze overgaan van Jeugdwet naar de Wmo. Het onderzoek is uitgevoerd door het Expertiseteam Complexe Zorg en ExpEx Midden-Holland. Naar aanleiding van het onderzoek worden nu concrete oplossingen gezocht, vooral op het gebied van wonen.

B Leidende principes

  • Zorg voor passend woningaanbod in álle profielen, dus ook voor jongeren die in principe in staat zijn om op eigen benen te staan
  • Stel een zorg-woonregisseur aan, want de verantwoordelijkheid om passende oplossingen te organiseren kan niet liggen bij de professionals die bezig zijn met de persoonlijke ontwikkeling en veiligheid van de jongere.

C Organisatie en aansturing

Op basis van de casuïstiek heeft het team van onderzoekers 4 uitstroomprofielen gemaakt (plus een extra profiel 0 waarbij een jongere geen hulp nodig heeft). Vervolgens is het aantal jongeren geteld. Samen met hun jeugdzorgprofessional is gekeken in welk profiel zij passen. Zo is inzichtelijk gemaakt wie deze jongeren zijn, met hoeveel ze zijn en wat ze nodig hebben. De uitkomsten zijn gepresenteerd op een conferentie waarvoor gemeenten, aanbieders en woningbouwcorporaties waren uitgenodigd. Ervaringsdeskundigen vertelden hier hun verhaal, wat bijdroeg aan het gevoel van urgentie.

D Aandachtspunten

Zorg ervoor dat de oplossingen eventueel in de toekomst ook te gebruiken zijn voor andere doelgroepen. Anders bestaat het risico dat er overaanbod is als de vraag verandert. Ook is het verstandig dat jeugdhulpverleners of jeugdbeschermers jongeren vanaf 16 jaar geregeld spreken over hun toekomstperspectief.

Vragen of meer informatie?

Neem dan contact op met

Nicoline den Ouden
Jeugdbescherming west
N.denOuden@jeugdbeschermingwest.nl 


Stefanie Noorlandt-Austen
Gemeente Gouda
Stefanie.Noorlandt@gouda.nl 

Reactie toevoegen

U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.

* verplichte velden

Uw reactie mag maximaal 2000 karakters lang zijn.

Reacties

Er zijn nu geen reacties gepubliceerd.