Vernieuwing en randvoorwaarden in de jeugdbeschermingsketen: (hoe) gaat dat samen?!

Weblogbericht | 07-03-2022

De jeugdbeschermingsketen heeft politiek volop de aandacht. Onlangs zijn moties van het lid Peters C.S. en Beukering-Huijbregts door de Tweede Kamer aangenomen die het kabinet oproepen om de keten echt te verbeteren. De minister heeft deze oproepen gehoord: “er is echt ruimte voor verbetering”, aldus minister Dekker in het laatste wetgevingsoverleg.

Hij geeft in datzelfde debat aan dat voor het nieuwe scenario voor een effectieve Jeugd- en Gezinsbescherming een plan wordt opgesteld, waarin de komende jaren naar toe gewerkt kan worden.

Hoe krijgt verbetering vorm?

Maar kan er dan nu nog niks op dit vlak? Zeker wel! Op verschillende plekken in het land wordt op dit moment gezocht op welke manier deze verbetering vorm kan krijgen. Zo zijn vanuit het programma OZJ zes 'jeugdbeschermingspilots' actief. De zes pilotregio’s ontwerpen nieuwe samenwerkingsvormen om te komen tot nieuwe inzichten. Zij doen dit zo veel mogelijk los van bestaande organisatiegrenzen en -structuren.

Werken los van bestaande organisatiegrenzen en -structuren klinkt heel mooi, maar dit blijkt nog niet zo makkelijk in de praktijk. #hoedan? Want hoe zet je zo’n nieuw team op? Welke medewerkers komen hierin te werken en hoe vind je die? Daar komt bij dat er ook verantwoordings- en inkoopvraagstukken zijn. Aan wie legt dit team verantwoording af? Past de werkwijze van het team binnen de huidige inkoopcontracten? En uiteraard, waar komen de financiën voor een team – los van structuren – vandaan? Allemaal vragen die binnen de huidige pilots spelen.

Het Athena Instituut heeft onderzoek gedaan naar de lopende pilots. Daarbij heeft Athena gekeken naar het leerproces binnen en tussen de zes pilots, en naar de bredere inzichten, randvoorwaarden en lessen voor het gehele stelsel die daaruit kunnen worden afgeleid.

Duurzame verandering randvoorwaarden is uitdaging

In de praktijk blijkt dat randvoorwaarden als inkoopstrategieën, begrotingsstructuren, uitvoeringsvarianten en administratieve werkwijzen van invloed zijn op de werkwijze van het team. Dat maakt het moeilijk om de ruimte vinden om een duurzame verandering te realiseren. Waar de ene randvoorwaarde ruimte biedt, biedt de andere dit juist weer niet en vice versa. Professionals in de teams ervaren dat zij binnen een pilot de ruimte krijgen om buiten deze randvoorwaarden met elkaar aan de slag te gaan. Maar in het bestendigen van de vernieuwde werkwijze komen deze vragen terug.

Heel vreemd is het niet dat deze beperking wordt ervaren. Vaak zijn, hoe goed bedacht en noodzakelijk ook, randvoorwaarden los van elkaar opgesteld. Juist in een integraal, nieuw team wordt zichtbaar waar deze met elkaar botsen of overlappen. Belangrijke vragen voor de toekomst zijn of de randvoorwaarden wel allemaal nodig zijn. In de vernieuwing van de jeugdbeschermingsketen bestaat niet één knop om aan te draaien. “We zijn geen koekjesfabriek”, aldus Kalle van IJzendoorn, projectleider van de veiligheidsteams in West Brabant West. “Het is niet zo, dat het draaien aan één knop direct leidt tot een meetbaar effect. Er is een limiet op de maakbaarheid van de keten. Besef dat.”

In de pilots wordt zichtbaar dat flexibel werken met en vanuit de randvoorwaarden, een wezenlijk onderdeel is om naar een effectieve jeugdbeschermingsketen te bewegen. Zeker, de randvoorwaarden botsen soms. En zeker, soms bemoeilijken randvoorwaarden de werkwijze.

Bijvoorbeeld concreet: is het mogelijk om een team met veiligheidsexpertise vanuit verschillende organisaties als één geheel te bekostigen? Een spannende vraag met veel aspecten. Bij zo’n vraag is het zaak de verschillende randvoorwaarden zichtbaar te maken en de samenwerking te zoeken. En ook zaak om (soms) oude werkwijzen los te laten.

Wij, als schrijvers van dit blog, werken dagelijks aan het creëren van zo goed mogelijke randvoorwaarden en het zien van mogelijkheden in wat wel kan met elkaar. Welke ruimte moeten we creëren om innovatie de kans te geven? We zoeken dagelijks de verbinding en gaan op zoek naar niet altijd voor de hand liggende mogelijkheden.

Wij geloven dat wanneer we samen blijven werken en elkaars perspectieven in het oog blijven houden, dit professionals echt de ruimte te geeft om te doen wat nodig is voor het gezin.

Meer informatie

Wil je meer informatie over dit onderwerp? Neem dan contact op met

Josien de Reuver
Regioadviseur Brabant/Zeeland
josien.dereuver@i-sociaaldomein.nl
06 -553 45 427

of

Marieke Wijdeven
Projectleider
marieke@mowadvies.nl