Interview over werkwijze van supportgroepen voor plegers van huiselijk geweld

Weblogbericht | 17-11-2022 | voor Jeugd & Gezin

Van agressie naar persoonlijke ontwikkeling

Dit onderzoek werd deels gefinancierd door Geweld hoort nergens thuis (GHNT) en is ook voor het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming interessant. GHNT en het Toekomstscenario bepleiten een systeemgerichte aanpak, met passende hulp voor alle leden van het huishouden, en dus ook voor de plegers van huiselijk geweld.

Het VNG Kwaliteitskader Werken aan veiligheid voor lokale (wijk)teams en gemeenten en het erbij behorende rapport Focus op de pleger – deel van het geheel geven bouwstenen voor een verbeterde in aansluiting op plegeraanbod in vrijwillig kader.

Een van de succesfactoren uit deze rapporten is het werken met ervaringsdeskundige voormalig plegers. Het onderzoek van Janneke Aerts en Arno van Dam gaat dieper in op de succesfactoren ervan en op de randvoorwaarden om dit in gemeenten en organisaties goed op te pakken. In dit artikel vertellen Janneke en Arno over hun onderzoek.

Laagdrempelige steun

Arno begint: “Huiselijk geweld is echt een groot probleem. Vanuit de GGZ hebben we programma's voor mannen die huiselijk geweld plegen, maar we merkten dat zij bang waren om terug te vallen in hun oude gedrag. We zochten naar een laagdrempelige manier om hen te steunen en zijn toen een supportgroep gestart: Mannen tegen agressie. Dat bleek naadloos aan te sluiten bij de behoefte van die plegers.

De mannen uit die groep werden hun eigen ambassadeurs; zij zochten de media op en braken een lans voor deze aanpak. Zo ontstonden er op allerlei plekken in Nederland soortgelijke initiatieven. Dan is het belangrijk om te weten of dit werkt en of het verstandig is om dit verder uit te rollen. Daarom zijn we dat gaan onderzoeken.”

Geleid door ervaringsdeskundigen

Janneke legt uit: “We hebben onderzoek gedaan bij drie focusgroepen, die geleid worden door ervaringsdeskundigen. Zoals bijvoorbeeld René Haring, die ook aangesloten is bij het Toekomstscenario.

We zijn naar de groepen toegegaan en spraken daar met de deelnemers. Daarnaast interviewden wij de begeleiders en coördinatoren van de verschillende instellingen waaronder die groepen vallen. Dat laatste om te ontdekken hoe de samenwerking tussen de supportgroepen en de professionele hulpverlening is en kan worden geoptimaliseerd”

Drempel

Janneke: “Het blijkt een hele uitdaging om plegers over de drempel te helpen, maar eenmaal aan boord ervaren zij de supportgroep als heel positief. Voor deze mannen is agressie een chronische kwetsbaarheid, waar ze altijd scherp op moeten blijven. Als zij bang zijn voor een terugval, kunnen ze altijd terecht bij hun supportgroep. Die kent geen einddatum.”

Ervaringen delen

Arno legt uit: “We hebben bewust gekozen voor groepen waar geen hulpverleners aansluiten. De ervaringsdeskundige leidt de groep en dat is heel waardevol. Juist omdat die zijn eigen ervaringen in alle openheid deelt, voelen deelnemers zich vrij om hun eigen verhaal te vertellen."

Verbinding

Janneke werd verrast door de onderlinge verbinding in de groep: “Deelnemers zijn er voor elkaar en steunen elkaar op een vriendschappelijke manier. In de groep kunnen ze over hun schaamte heen stappen; stigma’s spelen geen rol. Veel van hen zijn ontzettend eenzaam geweest, omdat zij niet met familie of vrienden over hun daden durfden te spreken.”

Arno voegt toe: “In de groep kunnen plegers over alles praten, zonder dat zij als mens afgewezen worden. Dat werkt heel bevrijdend. Wat ik indrukwekkend vond, is dat deze mannen niet alleen bezig zijn met hun agressie, maar ook met hun persoonlijke ontwikkeling. Ze willen een ander soort mens zijn, op een andere manier contact hebben met hun omgeving en meer van betekenis zijn voor een ander. Dat vond ik echt hartverwarmend.”

Oproep aan gemeenten

Arno besluit: “Als het onderzoek straks gepubliceerd wordt, is dat een oproep aan gemeenten om ook supportgroepen te gaan organiseren. Deze aanpak is laagdrempelig, effectief, eenvoudig te organiseren én betaalbaar!”

Publicatie

Het Engelstalige onderzoek van Janneke en Arno zal door collega-wetenschappers worden geëvalueerd. Als dat proces is afgerond, wordt het onderzoek in wetenschappelijke media gepubliceerd en volgt er een Nederlandse versie. Bekijk hier de hand out die Janneke en Arno maakten voor het webinar Inzet van ervaringsdeskundige plegers.

Over de onderzoekers

Drs. Janneke Aerts is klinisch psycholoog bij GGZ westelijk Noord-Brabant en werkt daar vooral met mensen met persoonlijkheidsproblematiek en trauma’s. Daarnaast doet zij onderzoek voor Tranzo (Tilburg University) naar supportgroepen en naar therapeutische relaties bij mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis.

Prof. dr. Arno van Dam is ook klinisch psycholoog. Hij werkt als behandelaar met mannen met agressieproblemen. Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en houdt zich daar bezig met antisociaal en grensoverschrijdend gedrag, zoals onder andere huiselijk geweld, radicalisering en extremisme.