Experts aan zet voor passende oplossing voor kinderen en gezinnen met complexe zorgvragen
In de praktijk
‘Expertteams zijn gewend om oplossingsgericht naar een complexe zorgvraag te kijken. Wij helpen daarnaast óók te reflecteren op wat goed ging en minder goed en verbinden expertteams uit het land met elkaar. Door van elkaar te leren en te kijken naar wat werkt en wat niet werkt. Daarvan wordt de jeugdzorg alleen maar beter.’ Dat zegt Gieke Buur. Zij is ambassadeur Oppakken en leren van complexe casuïstiek voor het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd (OZJ) dat expertteams bij deze doorontwikkeling ondersteunt.
Alle jeugdregio’s in ons land hebben een expertteam dat ervoor moet zorgen dat er voor elk kind passende hulp komt, hoe complex die zorgvraag ook is. Het aantal complexe zorgvragen is volgens Buur al jaren een probleem. Om echt van complexe zorgvragen te leren, is het dan ook nodig om naar de rode draden over al die zorgvragen heen te kijken, legt ze uit.
‘Zo gaat er bijvoorbeeld veel mis door de overgang van 18-min naar 18-plus, bij kinderen met een stoornis in het autismespectrum, bij trauma en vragen waar het echt heel spannend wordt, zoals bij kinderen met een doodswens.’
Vragen, luisteren en feedback geven
De OZJ-ambassadeur vindt het vooral schrijnend dat jongeren afhaken bij hulp, omdat ze het gevoel hebben niet gezien en begrepen te worden. ‘Dat moet en kan anders. Ik weet zeker dat we jeugdhulp heel anders vormgeven als we meer vragen en luisteren naar ouders en kinderen en hun feedback toepassen. Natuurlijk zijn er ingewikkelde zorgvragen, maar we ervaren niet dat een ingewikkelde zorgvraag ook per definitie tot een vastgelopen zorgvraag leidt.’
Vastlopen komt volgens Buur bijna altijd door de context, waardoor dingen ingewikkeld worden. ‘Denk bijvoorbeeld aan jongeren met onverwerkte trauma’s die driekwart jaar op een wachtlijst staan en vervolgens bij de intake horen dat ze toch verkeerd zitten en weer op straat staan. Dat zijn ervaringen die leiden tot te lang wachten op hulp en te weinig vertrouwen overhouden in hulp. Aan ouders en kinderen vragen hoe ze dan wél te helpen zijn, zorgt voor het verminderen van de complexiteit.’
‘Er wordt bij een oplossing te snel gekeken naar wat een kind heeft, terwijl het veel belangrijker is om te kijken wat een kind nódig heeft.’
Coaching on the job
Om de expertteams bij hun doorontwikkeling te helpen, ontwikkelde OZJ zogenoemde voorzittersvouchers. Adviseur Nicoline den Ouden van OZJ hierover: ‘We hebben vouchers bedacht voor ‘coaching on the job’. Wij merkten dat er vooral behoefte was aan ervaringsleren en kennisuitwisseling. Ervaren voorzitters van expertteams kunnen dat als geen ander. Wij koppelen deze aan de expertteams die in ontwikkeling zijn. Dat zorgt samen met ons leeraanbod voor een energieboost bij deze expertteams.’
‘Expertteams mogen wat mij betreft ‘verbindend tegenspreken’, als een soort vertaalmachine van de kern van een probleem.’
Ze vervolgt: ‘Er wordt bij een oplossing te snel gekeken naar wat een kind heeft, terwijl het veel belangrijker is om te kijken wat een kind nódig heeft. Expertteams mogen wat mij betreft ‘verbindend tegenspreken’, als een soort vertaalmachine van de kern van een probleem. Bijvoorbeeld door te zeggen: Volgens mij willen we allemaal het beste voor dit gezin. Maar met het bestaand aanbod redt dit gezin de eindstreep niet, we moeten voor hen iets passends creëren.’ ‘
Vaak is dat bij de kinderen waar expertteams betrokken zijn hetzelfde: warmte, betrokkenheid en duurzaamheid - weten dat je ergens in kleinschalige opvang, dicht in de buurt van je gezin mag blijven als thuiswonen niet langer mogelijk is. Als je als expertteam goed je zorgvragen monitort, kan je vervolgens een sterk signaal afgeven naar de gemeentelijke inkoop. Bepaalde zorgvragen passen immers niet in het palet aan door de gemeente ingekochte zorgproducten. Zo kom je samen tot innovatie.’
Pas loslaten na tevredenheid
Volgens Den Ouden is ‘action learning’ pas geslaagd als de expertteams uit een mix van mensen bestaat met een houding van: hoe kunnen wij jullie, ouders, kind, jeugdprofessional, jeugdbeschermer echt helpen? ‘Teams die vanuit zorgbehoefte redeneren en niet vanuit bestaand zorgaanbod. Die de ruimte krijgen om maatwerkgericht bepaald zorgaanbod te creëren voor een kind of gezin als dat nodig is. Experts die heel goed weten welke route er moet worden gelopen. En welk netwerk ze kunnen inzetten als ze zelf geen oplossing weten.’
‘Ik denk dat we pas tevreden moeten zijn als we niet alleen naar een plusje zoeken – een behandeling erbij – maar ook durven over te gaan tot normaliseren.’
Ze vervolgt: ‘Soms betekent dat ook je kwetsbaar opstellen naar ouders en kinderen, durven zeggen: ik weet niet hoe ik je moet helpen, maar ik zorg over een week dat ik met een aantal denkrichtingen kom. En: we laten pas los als we met elkaar tevreden zijn over het resultaat.
Kortom expertteams die niet alleen meedenken, maar ook doekracht inzetten om dat te doen wat nodig is. Hierbij is de steun van de gemeenten overigens keihard nodig. Zonder hun toestemming om dit te mogen doen is ook een expertteam kwetsbaar.’
Durven normaliseren
‘Ik denk dat we pas tevreden moeten zijn als we niet alleen naar een plusje zoeken – een behandeling erbij – maar ook durven over te gaan tot normaliseren’, vult Marjolein Duin aan, voorzitter van de regionale experttafel Flevoland. ‘Vroeger wilden we vooral alles kunnen oplossen. Door samen te werken met verschillende expertise aan tafel, lukt het nu soms om te vertragen, zodat een “bed” niet altijd meer nodig is en leren we verdragen. Dat lukt alleen, omdat we er samen met jongere en het gezin aan werken. Vanuit de voorzittersvoucher coach en ondersteun ik nu verschillende voorzitters in het land. Door kennis en ervaring te delen ontstaan mooie verbindingen.’
Den Ouden knikt instemmend. ‘Ik zie de expertteams als een vliegwiel om bij een complexe zorgvraag alle betrokkenen over het dode punt heen te trekken. Iedere dag weer werken professionals, ouders, kinderen en expertteams aan dat kleine beetje verschil, wat hopelijk ‘de wereld’ betekent. Met elkaar zijn zij de jeugdzorg. En moet je eens kijken wat er verandert als die jeugdzorg mag doen wat zij denkt dat nodig is!’
Meer weblogberichten
Reactie toevoegen
U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.
Reacties
Er zijn nu geen reacties gepubliceerd.