Proeftuinen: GGZ-expertise onmisbaar in de jeugdbescherming
De jeugdbescherming constateert dat er nog te weinig aandacht is voor de problematiek van volwassenen. Zaken zoals psychische kwetsbaarheid, verslaving, bestaansonzekerheid en intergenerationele overdracht blijven nog te veel onderbelicht. Dit belemmert de effectiviteit van de inzet van de jeugdbescherming. En vraagt onder meer om het versterken van de expertise binnen de jeugdbescherming – en jeugdhulp in het algemeen – in het omgaan met het gedrag van volwassenen c.q. ouders.
Problemen van ouders onderbelicht
Veel van de problematiek in de jeugdbescherming is niet zozeer het gevolg van problemen bij de jeugdige zelf. Maar komt doordat een van de ouders of beide ouders problemen ervaren. En daardoor onvoldoende in staat zijn om hun kind(eren) goed en veilig op te voeden en te laten opgroeien. Toch richt de jeugdbescherming zich vanuit haar taakstelling vooral op de jeugdige en zijn/haar (on)veiligheid. Terwijl er vaak een verandering bij of van de ouders nodig is om de situatie te doen verbeteren.
Borgen expertise GGZ
De projectleiders van de proeftuinen Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming zijn van mening dat de expertise rondom volwassenen geborgd moet zijn in de beoogde Regionale Veiligheidsteams. En dan met name rondom de volwassenen GGZ. In een aantal proeftuinen wordt geëxperimenteerd met de inzet van volwassenen GGZ-expertise.
De projectleiders maken zich sterk voor het structureel borgen van de volwassenen GGZ-expertise. Dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Er is sprake van gescheiden werelden: tussen de jeugd- en volwassenenzorg én tussen de medische zorg en het sociaal domein. Met verschillende financieringsstromen, wettelijke kaders, opleidingskaders, culturen, benaderingswijzen en visies. Om de benodigde expertise te borgen zetten de projectleiders in op het gezinsgericht samenwerken en de financiering.
Omslag naar gezinsgericht werken
Een belangrijk speerpunt is het realiseren van een omslag van het individu naar gezinsgericht (samen)werken. Een effectieve jeugdbescherming is gebaat bij een integrale, gezinsgerichte aanpak door de jeugdhulp/-bescherming en volwassenen GGZ. De projectleiders vinden het van belang dat betrokken partijen over de grenzen van hun eigen domein stappen. En samen de verantwoordelijkheid gaan dragen voor de veiligheid van kinderen en hun ouders. Het is de bedoeling dat betrokken partijen en professionals dit als een gezamenlijke opgave beschouwen en dat zij samen werken vanuit een gezinsgerichte aanpak.
De proeftuinen dragen bij aan een dergelijke aanpak door het creëren van een gelijkwaardig domein overstijgende samenwerking tussen betrokken professionals en partijen. Vooral door vanuit verschillende perspectieven – brillen – te kijken naar casuïstiek. Dit door een professional vanuit de volwassenen GGZ hierbij structureel te betrekken. Een GGZ-professional die meegaat op huisbezoek, die helpt bij het duiden van signalen, die indien nodig gesprekken voert met ouders en eventueel psycho-educatie biedt, en die een brugfunctie vervult naar de GGZ.
Flexibele financiering
Het tweede speerpunt betreft het faciliteren van een integrale, gezinsgerichte samenwerking door het zorgen voor een passende financiering die een dergelijke aanpak ondersteunt. Er dient domein overstijgende financiering te komen voor de consultfunctie van de GGZ en hun betrokkenheid bij casuïstiek. De projectleiders vinden het van belang dat er een flexibel inzetbaar budget beschikbaar komt om te doen wat nodig is en over de domeinen heen hulp en ondersteuning te bieden aan jeugdigen en hun ouders.
Samen met De Nederlandse GGZ
Niet alleen de jeugdbescherming is ervan overtuigd dat een integrale, gezinsgerichte werkwijze nodig is om jeugdigen en hun ouders beter te helpen in het realiseren van een veilige thuissituatie. Ook de GGZ zelf is hier een voorstander van. Zij constateren juist dat er vanuit de GGZ nog te weinig aandacht is voor onderwerpen zoals kinderen, ouderschap en opvoeding. Dit heeft onder meer geleid tot een gedeelde visie van de jeugdhulp en de volwassenen GGZ op de samenwerking tussen beide domeinen.
De projectleiders van de proeftuinen Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming willen samen met De Nederlandse GGZ bijdragen aan een actieve lobby voor het realiseren van het gezinsgericht samenwerken door de jeugdbescherming en volwassenen GGZ én voor een passende financiering die deze beweging ondersteunt. Beide partijen hebben geconstateerd dat er behoefte is aan een gezamenlijke en brede aanpak van de volwassenenproblematiek. Hiervoor moet helder zijn wat precies de gezamenlijke opgave is en hoe barrières getackeld kunnen worden.
In de praktijk beproeven
Een eerste stap hiertoe is het opstellen van een gezamenlijke ontwikkelagenda. Tegelijkertijd blijven de proeftuinen Toekomstscenario kind- en gezinsbeschemring en de GGZ in de praktijk proefondervindelijk werken aan een integrale, gezinsgerichte samenwerking tussen de jeugdhulp/-bescherming en volwassenen GGZ. Op diverse plekken in Nederland is en wordt ervaring opgedaan met een dergelijke aanpak.
Meer informatie over de ontwikkelagenda en inspirerende voorbeelden van een integrale aanpak van de GGZ en jeugdhulp/-bescherming vind je op het platform 1sociaaldomein.nl