Interview met Monique van Meel - Aanpak Wachttijden Twente

Weblogbericht | 28-11-2023 | voor Jeugd & Gezin

'De aanpak' leest en klinkt soms complex en theoretisch. Hoe heb je in Twente ervaren dat het ook praktisch is?

“Op ieder niveau kunnen nieuwe ideeën ontstaan. De vertaling van deze ideeën komt tot uitvoering in werkgroepen, waar weer alle partijen bij betrokken zijn. De Aanpak Wachttijden is daarom een constante wisselwerking en uitwisseling van ideeën die ontstaan op alle niveaus: operationeel, tactisch en strategisch. Bij iedere uitwerking van idee onderzoeken we wat de werkzame elementen zijn en of en hoe we deze regionaal kunnen opschalen.”

Waarom is het hebben van een gedeeld beeld zo belangrijk om te komen tot een systemische verandering?

“Een systemische verandering draagt verder dan de som der delen. We kijken vanuit de Aanpak Wachttijden naar het gehele systeem, in plaats van de afzonderlijke onderdelen. We richten ons op het begrijpen van de relaties, interacties en dynamiek tussen verschillende onderdelen van het systeem om van daaruit een netwerk van oplossingen en interventies te creëren. Juist dat netwerk is belangrijk. In Twente werken we samen met allerlei partijen vanuit alle sectoren binnen jeugdhulp en vormen we een netwerksamenwerking. Daarbij communiceren alle samenwerkende partijen richting hun achterban, zodat iedereen op de hoogte is en kan meewerken aan kinderen en jongerenop tijd de juiste hulp te bieden.”

Een ‘gedeeld beeld’ veronderstelt dat er veel verschillen waren, of zaten betrokkenen snel op een lijn?

“Iedere jeugdige op tijd de juist hulp: daar kan niemand het niet mee eens zijn. Maar we ontdekten wel dat er veel verschillen waren in de interpretatie van veelgebruikte begrippen. Als we alleen al in gesprek gingen over het begrip wachttijd, zagen we grote verschillen. Wanneer begint wachttijd? Is dat wanneer een kind of jongere een verwijzing krijgt, wanneer dat kind, die jongere de intake heeft of wanneer daadwerkelijk met de behandeling gestart wordt? En hoe zit het met doorstroming en doorverwijzingen? Uit onderzoek blijkt dat 80 procent van de kinderen en jongeren niet wordt doorverwezen naar de juiste hulp. Wanneer start het wachten dan? Er is veel meer inzicht nodig in wat we met elkaar willen en hoe we daar samen voor kunnen zorgen. Een gezamenlijke taal is hierin essentieel.”

Hoe ervaren betrokkenen om tot een focus te komen? Geeft dat energie?

“We hebben een heel actief en betrokken kernteam. In dit kernteam zitten partijen vanuit alle sectoren van jeugdhulp in Twente. Dit kernteam is vanaf de kwartiermakersfase betrokken en heeft gezamenlijk het procesplan geschreven. Na vaststelling van het procesplan is het kernteam vol overtuiging en energie aan de slag gegaan met de uitvoering en implementatie van iteraties. In deze manier van samenwerking zijn alle perspectieven vertegenwoordigd. Dat geeft inzicht in elkaars belangen, verwachtingen en wensen. Het regelmatig toetsen van iteraties aan kinderen en jongeren geeft extra energie, omdat we direct feedback terugkrijgen op onze werkwijze en aanpak.”

Een compleet overzicht in oorzaken wachttijden werkt niet. Voldoende overzicht en aan de slag gaan, wel. Hebben jullie ervaren dat dit idee tegen weerstand stuit? Of juist niet?

“Deze wijze van werken vraagt extra uitleg aan sommige rollen en dat is oké. We kunnen niet van elkaar verwachten dat we allemaal dezelfde voorkennis en ervaring hebben. We nemen elkaar hierin ook mee. We hebben alle perspectieven nodig die er zijn. Er is een uitspraak die voor mij leidend is: Iedereen wist dat het niet kon, totdat er iemand kwam die dat niet wist. Dus zelfs geen voorkennis of ervaring is van waarde in onze samenwerking. Dat zorgt voor ‘friskijkers’ in de netwerksamenwerking en maakt dat je zelf ook fris blijft kijken. We delen goede voorbeelden met elkaar en onderzoeken hoe we die goede voorbeelden kunnen ondersteunen. We willen er ook aan bijdragen dat bestaande aanpakken waarvan we denken dat ze goed werken beter bekend worden in de hele regio Twente. Dat geeft energie binnen het kernteam en het kernteam brengt dat dan weer naar buiten. We hebben iedereen nodig om in beweging te blijven. En natuurlijk doen we niet alles goed en is het voor ons ook een leerproces.”

Hoe zorg je dat je ook het perspectief van kinderen en jongeren in zo’n complexe verandering niet uit het oog verliest?

“Binnen de Aanpak Wachttijden raadplegen we kinderen en jongeren hoe zij het wachten ervaren, laten we ons adviseren hoe we het anders kunnen doen en willen we samen met elkaar oplossingsrichtingen coproduceren. Kinderen, jongeren en hun ouders zijn dus belangrijk voor de Aanpak Wachttijden Jeugdhulp Twente. Communicatie is van meerwaarde als het een dialoog op gang brengt tussen de ervaringsdeskundige jeugdigen en de oplossingsgerichte professionals én als de opgedane inzichten verwerkt worden in de Aanpak Wachttijden. Kinderen, jongeren, ouders, beleidsmakers, professionals en bestuurders co-produceren. Wij ondersteunen de relaties tussen alle partijen.”

“Door laagdrempelig kinderen en jongeren te raadplegen, te laten adviseren en met hen te co-produceren wordt de Aanpak Wachttijden beter. Door vanuit verschillende perspectieven naar het vraagstuk te kijken, kunnen we oplossingsrichtingen ontwerpen die niet direct voor de hand liggen.”

“Door co-productie signaleren we direct wanneer een oplossingsrichting niet werkt of juist heel goed werkt. We zijn wendbaar en flexibel en kunnen op ieder moment bijsturen. Dat is ook nodig, want we hebben te maken met omstandigheden die we niet in de hand hebben: de veranderende arbeidsmarkt bijvoorbeeld of de groei van mentale problemen bij kinderen en jongeren. Dat vraagt een grote mate van flexibiliteit.”