Take a break bij partnergeweld: Over dader of slachtoffer van huiselijk geweld wordt niet gesproken, er is een gezamenlijk probleem

Weblogbericht | 13-05-2022 | voor Jeugd & Gezin

Take a break is gestoeld op principes uit het onderzoek van Vogtländer & Van Arum naar een efficiënte aanpak van geweld en onveiligheid in huiselijke kring. Sanne Evers, beleidsmedewerker Kwaliteit en Veiligheid bij Moviera:

"Als cliënten bij ons in de vrouwenopvang komen, heeft dat verstrekkende gevolgen voor de kinderen. School, vriendjes en familie zijn ver weg. Om dat zoveel mogelijk te voorkomen, hebben we “Take a break” ontwikkeld. Voor het doorbreken van patronen heb je beide partners nodig, die bereid zijn ook zelf te veranderen. Zij moeten allebei verantwoordelijkheid willen nemen. Naar elkaar en naar de kinderen toe. Als dat het geval is, analyseert een team van professionals de oorzaak van het geweld in het gezin. We nemen het hele systeem hierin mee. Man en vrouw krijgen elk een eigen begeleider. Een gezinsbegeleider onderzoekt de impact van het geweld op de kinderen. Deze gaat met de kinderen in gesprek of observeert hen als ze jonger zijn. Daarnaast kijkt een psycholoog naar mogelijke psychische factoren die invloed hebben. Borderline bijvoorbeeld, of een jeugdtrauma. Partners wordt ook vaardigheden aangereikt om veiligheid te creëren. Bijvoorbeeld met de time-out methode. Na de analyse wordt samen met het gezin een plan gemaakt om de geweldspiraal duurzaam te doorbreken. Daarin staat ook de verdere begeleiding die nodig is. Van verslavingszorg, opvoedhulp tot relatietherapie."

Niet praten in termen als dader en slachtoffer

Bob koos samen met zijn vrouw Maria voor het “Take a break”-traject. Hij is blij dat ze deze stap hebben gezet om hun relatie en hun gezinsleven te redden. Bob:

"Mijn vrouw en ik komen uit verschillende culturen. Daardoor ontstaan veel escalaties. Nadat de politie bij ons was gekomen, kwamen we in contact met Moviera, een organisatie die hulp biedt bij huiselijk geweld. In het “Take a Break” traject wordt niet gesproken over dader of slachtoffer. Je praat over een gezamenlijk probleem en over een gezamenlijke oplossing. We praten over wat we beiden acceptabel vinden in een relatie. Wat voor verantwoording we hebben naar onze kinderen. Ik ging er bijvoorbeeld vanuit dat mijn partner meteen zou begrijpen wat ik bedoelde. Door de begeleiding heb ik geleerd dat dit zelden het geval is. Ook leerde ik dat je er soms voor kunt kiezen om iets te laten gaan. Die gesprekken hebben er uiteindelijk toe geleid dat mijn vrouw en ik nog steeds bij elkaar zijn. We moeten er wel aan blijven werken. Maar door alles wat we bij Take a Break hebben geleerd, kan ik wel zeggen dat we nu rust in huis hebben."

Huiselijk geweld bespreekbaar maken

De gemeente Utrecht voerde een korting door van 2% bij alle instellingen, waaronder Moviera. Dit bedrag kon worden terugverdiend als het besteed werd aan een krachtig plan voor innovatie. Hierdoor geprikkeld, onderzocht een innovatieteam van Moviera hoe voorkomen kon worden dat vrouwen en kinderen in de crisisopvang terechtkomen. De korting werd een extra duwtje in de rug om wensen om te zetten naar duurzame oplossingen om huiselijk geweld aan te pakken. Het “Take a break”-traject is het resultaat. Inmiddels koopt de gemeente de methode regulier in. Maarten van Ooijen, wethouder in de gemeente Utrecht, vertelt over de kracht ervan:

"Mensen willen het liefst zo ver mogelijk vandaan blijven van alle vormen van huiselijk geweld. Moviera maakt dit moeilijk bespreekbare onderwerp wel bespreekbaar, bijvoorbeeld tijdens het “Take a break”-traject. En dat is zo waardevol. Op die manier kan er worden gezocht naar een oplossing. Wat de hulpverleners van Moviera doen is indirect een oproep aan ons allemaal: als je huiselijk geweld om je heen ziet, maak het bespreekbaar. Daarom vind ik ook dat deze methode landelijk meer bekendheid moet krijgen. Onze gemeente wil dit niet voor zichzelf houden."

Ter lering en inspiratie

Over de eigen sector heen

Take a Break is bedoeld voor zowel ouders met kinderen als partners zonder kinderen. Het team van Moviera is gedurende een korte periode zeer intensief betrokken bij het stel/gezin. Daarom wordt de reguliere hulpverlening meestal tijdelijk tot stilstand gebracht. Ketenpartners doen mee aan het begin en aan het einde van het traject en zitten dan ook bij het finale adviesgesprek. Zij nemen dan het stokje weer over. De onderzoekers Sietske Dijkstra en Suzanne Tan hebben de methodiek “Take a Break” beschreven. De methodiekbeschrijving is op te vragen bij Moviera. Er wordt op dit moment gewerkt aan een bijbehorend handboek en training. Voor de doorontwikkeling van de methodiek werkt Moviera opnieuw samen met de onderzoekers om zicht te krijgen op de impact op langere termijn. Het is de bedoeling dat de methodiek opgenomen wordt in de landelijke databank voor sociale en effectieve interventies van Movisie. Zodat meer organisaties met de methodiek kunnen gaan werken.

Leidende principes

Bij “Take a Break” krijgen beide partners een eigen hulpverlener. Zo hebben beide partners een eigen stem, wordt er geen ‘partij’ gekozen en kan heel goed gekeken worden naar wat de dynamiek is van het geweld. Continuïteit is heel belangrijk voor kinderen. Dit traject maakt het mogelijk dat kinderen in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven, met hun eigen vriendjes, familie, buren en leerkrachten. Het team van professionals voert – soms meerdere malen per week – gesprekken en komt samen met het gezin tot een plan om een veilig situatie voor het hele gezin te creëren. Huiselijk geweld heeft bijna altijd meerdere oorzaken. Door de integrale aanpak van de verschillende professionals kan echt tot de kern van het probleem worden doorgedrongen. Zo kan goed gekeken worden wat eerst moet worden aangepakt.

Organisatie en aansturing

Met instanties en betrokken hulpverleners bij het gezin wordt afgesproken wie de regie gaat voeren over het aspect veiligheid. De voorkeur is dat Moviera deze rol op zich neemt, omdat deze acht weken intensief met het gezin aan de slag gaat. Bij een deel van de gezinnen ligt er al een veiligheidsplan, vanuit bijvoorbeeld Veilig Thuis of Save. Deze wordt concreter gemaakt, aangevuld met afspraken over de “break” of wie te bellen als het toch escaleert. Als een veiligheidsplan ontbreekt, wordt een nieuwe opgesteld.